Η κουτιά είναι ένα αρχαίο σύμβολο των ουκρανικών Χριστουγέννων

"Μεθυσμένη", κερασιών, με ουζβάρ*, πηχτή, υγρή, με αποξηραμένα δαμάσκηνα - όλα είναι για το κύριο γεύμα των Χριστουγέννων. Το περιοδικό "Ουκρανικό ενδιαφέρον" έχει ψάξει πώς προετοιμάζεται η κουτιά σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Τα Χριστούγεννα στην Ουκρανία είναι μια ειδική γιορτή. Συνήθως το πατρικό στεγάζει όλη την οικογένεια. Ο καθένας έχει τα καθήκοντά του στην προετοιμασία. Ένα βασικό σύμβολο των Χριστουγέννων της Ουκρανίας είναι ένα γιορτινό τραπέζι και ένα κυρίως πιάτο σε αυτό: η κουτιά.

Κάθε συστατικό αυτού του πιάτου είναι συμβολικό. Το σιτάρι - ένα σύμβολο της αφθονίας, το μέλι – της υγείας, οι σπόροι της παπαρούνας – είναι σύμβολο του γένους.

Όταν βγαίνει στον ουρανό το πρώτο λαμπερό αστέρι, όλη η οικογένεια κάθεται στο εορταστικό τραπέζι. Ανάβουν κεριά και δοξάζουν το Θεό για το περασμένο έτος. Ο οικοδεσπότης εύχεται σε όλους υγεία και ευημερία. Το πρώτο πιάτο που σερβίρεται είναι η κουτιά. Μετά από την ιερή βραδιά, αφήνανε τα κουτάλια στην πιατέλα με την κουτιά για τους νεκρούς προγόνους.

Η κουτιά Βολίνσκα - από χτυπημένο σιτάρι
Στο Βολίν και συγκεκριμένο στο περιφερειακό του κέντρο, το Λουτσκ, η κουτιά ετοιμάζεται από σιτάρι. Μια μέρα πριν την παραμονή των Χριστουγέννων, χτυπούσαν το στάρι σε ένα γουδί, έτσι ώστε να ξεφλουδίζουν οι κόκκοι. Στη συνέχεια, το ρίχνανε πάνω σε σίδερο (ένα ταψί) για να στεγνώσει. Το στάρι καθάριζαν από σκουπίδια και απομεινάρια και μουλιάζανε στο νερό όλη την νύχτα. Το επόμενο πρωί, πάντα προετοιμαζόταν πρώτη η κουτιά. Όταν το στάρι μαλάκωνε, ο οικοδεσπότης έφερνε στο σπίτι σανό. Και πάνω του τοποθέτούσε μπολ με βραστό στάρι, και δίπλα του το δίδουχ*. Στη συνέχεια, στο σιτάρι προσέθεταν μέλι, παπαρουνόσπορο και καρυδόψιχα.

Η κουτιά στην Ρίβνε είναι μια αρσενική υπόθεση
Στην περιφέρεια Ρίβνε ετοιμάζεται μια υγρή κουτιά. Το μαγείρεμα γίνεται μόνο από έναν άνδρα. Το σιτάρι βράζεται μέχρι να είναι έτοιμο. Σε ένα μεγάλο μπολ, περιχύνεται με ουζβάρ*, προστίθεται μέλι και ζάχαρη, σπόροι παπαρούνας και καρυδόψιχα.
Η κουτιά στο Λβιβ: δεισιδαιμονίες με μακογόν*

Στο Λβιβ, το σιτάρι χρησιμοποιείται επίσης για την προετοιμασία της κουτιάς. Οι σπόροι παπαρούνας τρίβονταν με μακογόν* σε μια ειδική πήλινη συσκευή, τη μακίτρα*. Στην πόλη υπάρχει μια δεισιδαιμονία που απαγορεύει στα κορίτσια να γλείφουν το μακογόν*, για να μην αποκτήσουν φαλακρό σύζυγο. Στην κουτιά πρόσθεταν καρυδόψιχα, σταφίδες και μέλι. Μετά το δείπνο της παραμονής των Χριστουγέννων, τα κορίτσια έπαιρναν τα κουτάλια τους και τα τίναζαν στο δρόμο. Από πού θα ακουστεί γαύγισμα σκυλιών, από εκεί θα έρθει ο γαμπρός.

Η κουτιά του Ζιτόμιρ: "Μεθυσμένη"
Σε αυτό το μέρος, ετοιμάζεται μια "μεθυσμένη" κουτιά. Στο μαγειρεμένο κριθάρι ή σιτάρι προσθέτουν θρυμματισμένα σπόρια παπαρούνας, σταφίδες, αποξηραμένα βερίκοκα. Την ξεχωρίζει ότι περιχύνεται με χυμό σταφυλιών με μια κουταλιά κόκκινο κρασί.

Η κουτιά στη Βίννιτσια: με δαμάσκηνα
Στην Βίννιτσια προετοιμάζουν μια κουτιά του σιταριού ή του ρυζιού. Τρίβουν τα σπόρια παπαρούνας με ζάχαρη και τα προσθέτουν στο σπυρωτό χυλό όπως και καρυδόψιχα, δαμάσκηνα και σταφίδες.

Η κουτιά Κιέβου: με μεταλλικό νερό
Στις πρωτευουσιάνες αρέσει να έχουν στην κουτιά μπόλικο παπαρουνόσπορο και σταφίδες. Μερικές φορές προσθέσουν μέλι και καρυδόψιχα. Η κουτιά ανακατεύεται με μεταλλικό νερό.

Η κουτιά στο Τσερκάσι: με ουζβάρ*
Μια μέρα πριν την παραμονής των Χριστουγέννων, βράζουν το ουζβάρ* από αποξηραμένα μήλα και αχλάδια. Είναι απαραίτητο να παραμείνει όλη την νύχτα. Στο βραστό στάρι προσθέτουν μέλι, παπαρουνόσπορο τριμμένο στη μακίτρα* και ψιλοκομμένη καρυδόψιχα.

Η κουτιά του Ντονέτσκ: με ρύζι και μαρμελάδα
Στο Ντονέτσκ το ρύζι ατμοποιείται. Σε αυτό προσθέτουν μια χούφτα σταφίδες, αποξηραμένα βερίκοκα και καρυδόψιχα. Αντί για ζάχαρη ή μέλι προσθέτουν γλυκό κουταλιού από κεράσι.

Η κουτιά μπορεί να είναι διαφορετική στη σύνθεση ή τη μέθοδο μαγειρέματος, αλλά όχι στο περιεχόμενό της. Η κουτιά είναι μια αμετάβλητη παράδοση των ουκρανικών Χριστουγέννων.

Κάτια Πτάσκα, ανταποκρίτρια του "Ουκρανικού ενδιαφέροντος"

Μετάφραση: Κίρα Βερεσάγκινα

*ουζβάρ - укр. Узва́р (взвар), είναι ένα γλυκός ζωμός, από αποξηραμένα φρούτα, συνήθως μήλα και αχλάδια, ο οποίος παρασκευάζεται την παραμονή των εκκλησιαστικών εορτών - Χριστουγέννων και Πάσχα - ως τελετουργικό πιάτο.

*δίδουχ – укр. Дідух, είναι ένα σύμβολο της συγκομιδής, της ευημερίας, του πλούτου, του αθάνατου προγόνου, του ιδρυτή της οικογένειας, της πνευματικής ζωής των Ουκρανών, ο φύλακας της οικογένειας. Φτιαγμένο από το πρώτο ή το τελευταίο δεμάτι συγκομιδής του σιταριού.

*μακογόν - укр. Макогін, ένα ξύλινο ραβδί, στρογγυλεμένο στο κάτω μέρος, ένα γουδοχέρι, με το οποίο στην Ουκρανία θρυμματίζουν λιναρόσπορο, παπαρουνόσπορο, τυρί, βούτυρο, κλπ.

*μακίτρα - укр. Макітра, ευρύ πήλινο σκεύος σε κωνοειδή μορφή με μια τραχιά εσωτερική επιφάνεια για τη λείανση σπόρων με μακογόν.

fShare

Tweet