Η ιστορία του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Ουκρανία
Το έθιμο να στολίζουν Χριστουγεννιάτικο δέντρο ή κωνοφόρο δέντρο της Πρωτοχρονιάς (έλατο, πεύκο κ.λπ.) στους Ουκρανούς και γενικά στους Σλάβους είναι ένα μάλλον καθυστερημένο πολιτιστικό δάνειο, πιθανώς από τους Γερμανούς.
Η πρώτη τεκμηριωμένη αναφορά της τελετουργικής διακόσμησης ενός έλατου για τα Χριστούγεννα με μήλα, στολίδια, τριαντάφυλλα από το έγχρωμο χαρτί κλπ. προέρχεται από την Αλσατία και χρονολογείται από το 1605.
Από τους προτεστάντες Γερμανούς, η παράδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου υιοθετήθηκε σταδιακά από τους καθολικούς και τους ορθόδοξους λαούς της Ευρώπης. Αυτός ο δανεισμός είχε το χαρακτήρα απομίμησης της μόδας και αναφέρεται, πρωτίστως, σε εκπροσώπους ευγενών και πλούσιων ανθρώπων. Η μαζική κατανομή του εθίμου στολισμού ενός έλατου στις σύγχρονες μορφές του ξεκίνησε μόλις τον 19 αιώνα, όταν λόγω της ανάπτυξης του σιδηροδρομικού δικτύου ήταν δυνατόν να μεταφερθούν μεγάλες παρτίδες κωνοφόρων δέντρων σε μεγάλες πόλεις.
Στην Ουκρανία, καθώς και σε όλη την Ευρώπη, το χριστουγεννιάτικο δέντρο πρωτοεμφανίστηκε στα σπίτια των πλοιάρχων και των αριστοκρατών. Σύμφωνα με τον τύπο και τα απομνημονεύματα, τα "γερμανικά χριστουγεννιάτικα δέντρα" είχαν εξαπλωθεί στο Κίεβο από τα τέλη του 1840 και στη δεκαετία του 1850 είχαν γίνει ένα αξιοσημείωτο φαινόμενο της αστικής ζωής. Περίπου την ίδια περίοδο, τα δημόσια δέντρα κέρδιζαν δημοσιότητα στα ορφανοτροφεία, στα οικοτροφεία, στα κολέγια, στα γυμνάσια και αργότερα στα δημοτικά σχολεία. Η εφημερίδα «Κιεβλιάνιν» της 1ης Ιανουαρίου 1878 αναφέρει ότι στο Κίεβο οργανώθηκαν «όλα τα είδη των χριστουγεννιάτικων γιορτών με χριστουγεννιάτικα δέντρα, και οικογενειακές και κοινές, καθώς και ως ένδειξη της εποχής (διεξαγόταν Ρωσοτουρκικός πόλεμος) Χριστουγεννιάτικη γιορτή με χριστουγεννιάτικο δέντρο υπέρ τραυματιών και αρρώστων πολεμιστών». Μόνο στο τέλος του 19ου αιώνα το έθιμο να στολίζουν ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο σταδιακά εξαπλώθηκε και έγινε συνήθεια του ευρύτερου πληθυσμού.
Στα ουκρανικά χωριά, το χριστουγεννιάτικο δέντρο ήρθε στον 20ο αιώνα, αρχικά μόνο στα σπίτια των πλουσίων και των διανοουμένων. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, μια εναλλακτική διακόσμηση του αγροτικού εσωτερικού κατά τη διάρκεια των γιορτών παρέμεινε το "Ντίντουχ". Μία στολή σε μορφή του δένδρου φτιαγμένο από αυτιά σιταριού.
Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο χαρακτηριστικών των Χριστουγέννων (του δένδρου και του Ντίντουχ) ήταν εν μέρει κοινωνικού χαρακτήρα, η οποία αντανακλάται στο εθνογραφικό υλικό της Ζακαρπάτια «Ο πλοίαρχος βάζει λευκό ελατάκι, και ο Ρουσιν δεματάκι». Ωστόσο, σταδιακά στη μεσοπολεμική περίοδο (δεκαετίες 1920-1930) στη Δυτική Ουκρανία το χριστουγεννιάτικο δέντρο εισέρχεται στη ζωή του αγρότη, εκτελώντας τόσο τον αισθητικό όσο και το θρησκευτικό-μαγικό ρόλο.
Έτσι, παρά το γεγονός ότι το Ντίντουχ είναι ένα ουκρανικό παραδοσιακό σύμβολο των Χριστουγέννων, το έλατο από καιρό πήρε μέρος στον ουκρανικό πολιτισμό και έγινε ένα από τα αγαπημένα χαρακτηριστικά των Χριστουγέννων.
Μετάφραση: Ίννα Γερμάκ
Πηγή: 1
