Συρία, Brexit, μετανάστες – παραμένει χώρος για την Ουκρανία στη διεθνή ατζέντα;

Η έναρξη του Οκτώβρη του 2016 έδειξε ότι η τάση των τελευταίων μηνών συνεχίζεται, όταν το κυρίαρχο θέμα στη διεθνή ατζέντα είναι η ασφάλεια και η εξεύρεση τρόπων για την εγγύησή της. Ανάμεσα στις μεγάλες προκλήσεις στην ασφάλεια στην πρώτη θέση είναι

η κρίση στη Συρία, τα κύματα μεταναστών που τη συνοδεύουν και η αποτυχία των διεθνών παικτών να συνδυάσουν τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων απειλών. Αντίθετα, διατηρείται η ενίσχυση του διεθνούς κατακερματισμού.
Το ουκρανικό θέμα - στο πλαίσιο της επιδείνωσης των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων και της κρίσης στη Συρία - είναι πάλι στο προσκήνιο. Όμως είναι αυτό προς όφελος της Ουκρανίας εν προκειμένω;

Συρία - ένα από τα βασικά θέματα στη διεθνή ατζέντα ...

Παρά τις προσπάθειες για να έρθουν σε συνεννόηση οι ΗΠΑ και η Ρωσία σχετικά με την επίλυση της σύγκρουσης στη Συρία, φαίνεται ότι τα μέρη δεν ήταν σε θέση να συμφωνήσουν σχετικά με τις δράσεις τους στη Συρία. Οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε αδιέξοδο. Τώρα η Ουάσιγκτον και η Μόσχα ανταλλάζουν τελεσίγραφα. Σύμφωνα με τον John Kerry, τα μέτρα για την επίλυση της κρίσης στη Συρία θα συνεχιστούν, παρά το γεγονός ότι η Ρωσία και οι ΗΠΑ έχουν σταματήσει τις διαπραγματεύσεις για την σύμπραξη σε αυτό το θέμα από τη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου.

Αναμένεται ότι στις 17 Οκτωβρίου, οι υπουργοί εξωτερικών της ΕΕ θα συναντηθούν για να συζητήσουν τα δικά τους μέτρα για την επίλυση της κρίσης στη Συρία. Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν. Σύμφωνα με ορισμένους ευρωπαίους διπλωμάτες η Ρωσία χρησιμοποιεί στο Χαλέπι την τακτική, την οποία είχε ήδη δοκιμάσει προηγουμένως στο Γκρόζνι της Τσετσενίας. Ο στόχος είναι η ολοκληρωτική καταστροφή της αντιπολίτευσης.

Εν τω μεταξύ, η Ρωσία έχει εγκαταστήσει δικά της συστήματα πυραύλων S-300 σε μια στρατιωτική βάση στην Ταρτούς. Επιπλέον, η εκπρόσωπος του υπουργείου εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε ότι η απόσυρση των ΗΠΑ από τις διαπραγματεύσεις υποδηλώνει την επιθυμία να μεταθέσουν την ευθύνη για την αμερικανική αποτυχία των συνομιλιών στους Ρώσους. Την παραμονή της λήξης των διαπραγματεύσεων, ο Ρώσος πρόεδρος είπε επίσης ότι η Μόσχα θα τερματίσει επίσης τη συμφωνία για την ανακύκλωση του εμπλουτισμένου πλουτωνίου - ένα σήμα ότι η Ρωσία είναι σε συνομιλίες με τους Αμερικανούς και είναι έτοιμη να παίξει την πυρηνική κάρτα και, επιπλέον, να κερδοσκοπεί με τα θέματα της εφαρμογής των άλλων θεμάτων πυρηνικού αφοπλισμού.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με αναφορά του ΟΗΕ που δημοσιεύτηκε στις 5 Οκτωβρίου, κρίσιμη είναι η κατάσταση με τις προμήθειες τροφίμων και των καυσίμων για τον άμαχο πληθυσμό στο Χαλέπι. Κρίσιμη είναι επίσης η κατάσταση με την πρόσβαση στο νερό. Πάνω από το 50% των κατοίκων θα ήθελαν να το εγκαταλείψουν με την πρώτη ευκαιρία. Σ`αυτή τη κατάσταση έχει οδηγήσει η επίθεση στην πόλη φιλοκυβερνητικών συριακών και ρωσικών στρατευμάτων.

Η επιδείνωση της κατάστασης στη Συρία συνοδεύεται από ταυτόχρονη κρίση των τουρκο-ιρακινών σχέσεων. Από τις 5 Οκτωβρίου, ο πρωθυπουργός του Ιράκ, Haidar al-Abadi προειδοποίησε την Τουρκία: η παρουσία των τουρκικών στρατευμάτων στο έδαφος του Ιράκ μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός περιφερειακού πολέμου. Αυτή η δήλωση ήταν το αποτέλεσμα της απόφασης του τουρκικού κοινοβουλίου να επεκτείνει τη στρατιωτική παρουσία στο Ιράκ για να αντιμετωπίσει τρομοκρατικές οργανώσεις (ιδίως το ισλαμικό κράτος και τους Κούρδους αντάρτες). Η Βαγδάτη προτρέπει την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματα από το βόρειο Ιράκ. Αντί αυτού, η Άγκυρα τονίζει ότι η παρουσία των στρατευμάτων της στο Ιράκ και τη Συρία δεν απειλεί την κυριαρχία των κρατών και αποσκοπεί αποκλειστικά στην καταπολέμηση τρομοκρατικών απειλών. Οι Τούρκοι προειδοποιούν επίσης ότι δεν θα επιτρέψει την ενίσχυση της θέσης των Κούρδων που θα οδηγούσε σε μια κουρδική εξέγερση στη νοτιοανατολική Τουρκία.

Ωστόσο, οι Τούρκοι αναφέρουν πολύ ευαίσθητα για την ΕΕ επιχειρήματα. Η Άγκυρα τονίζει ότι η αποχώρηση των στρατευμάτων μπορεί να προκαλεί συγκρούσεις στη Μοσούλη, που θα οδηγεί σε νέο κύμα προσφύγων προς την Ευρώπη.

"Αντι- μεταναστευτικό" δημοψήφισμα στην Ουγγαρία

Αλλά την ίδια στιγμή, σε ορισμένες χώρες της ΕΕ αρνιούνται κατηγορηματικά τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν το νέο κύμα των μεταναστών. Στις 3 Οκτωβρίου, οι Ούγγροι απέρριψαν με δημοψήφισμα τα προτεινόμενα ποσοστά της ΕΕ για τη διάθεση των μεταναστών. Παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των ατόμων που συμμετείχαν στο δημοψήφισμα δεν επαρκεί για να καταστήσει την απόφασή του ως υποχρεωτική για εκτέλεση, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπάν δήλωσε ότι θα χρησιμοποίει τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος για να πιέσει τις Βρυξέλλες.

Αναταράξεις του Brexit και οι ανάπτυξη νέων πόλων

Εν μέσω της κρίσης στη Συρία και την επιδείνωση των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων, οι παγκόσμιες αγορές είναι σε έναν πυρετό λόγω της προοπτική του Brexit. Η στερλίνα έφθασε στο χαμηλότερο επίπεδό της των τελευταίων 30 ετών. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε σε ανησυχία στη Wall Street και ανάμεσα στους Αμερικανούς επενδυτές.

Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τη νέα πρωθυπουργό της Βρετανίας από την δήλωση ότι το Μάρτιο του επόμενου έτους, το Λονδίνο θα ξεκινήσει τη διαδικασία εξόδου από την ΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να σημειώσουμε ότι η αρχή του Οκτωβρίου έγινε πιο επιτυχημένη για την Κίνα. Την 1η Οκτωβρίου, παρά τις αμφιβολίες ορισμένων οικονομολόγων σχετικά με το αν το κινεζικό γουάν πληροί όλα τα κριτήρια του ΔΝΤ, το νόμισμα έχει προσαρτηθεί στο "κλαμπ" αποθεματικών νομισμάτων του ΔΝΤ – μέχρι τώρα «το καλάθι» περιλάμβανε το δολάριο ΗΠΑ, ευρώ, γιεν Ιαπωνίας και τη βρετανική στερλίνα. Είναι το πρώτο νόμισμα που προστέθηκε στο «καλάθι» από το 1999 και η σύνοδος κορυφής των 16 χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων με την Κίνα, στη Ρίγα, η οποία θα πραγματοποιηθεί σύντομα, θα δείξει πιο καθαρά στην Ευρώπη ένα νέο παίκτη στο πεδίο της.

"μέσω του ουκρανικού πρίσματος..."

Εκ πρώτης όψεως, και τα γεγονότα στη Συρία και η κρίση της μετανάστευσης, όπως και το Brexit και οι επιτυχίες της Κίνας δεν έχουν άμεση σχέση με την Ουκρανία. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι, λόγω της επιδείνωσης της Συρίας, το Ουκρανικό θέμα επίσης επιστρέφει στη διεθνή ατζέντα. Ωστόσο, πραγματοποιείται κάτι που η Ουκρανία προσπαθούσε να αποφύγει πριν. Η επιστροφή διενεργείται ως "πακέτο" με το "συριακό θέμα" και τον πυρηνικό διάλογο ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη της Αναπληρώτριας Υφυπουργού, Βικτόρια Νούλαντ στη Μόσχα.

Το Ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, με αρκετή ειλικρίνεια ωστόσο, δήλωσε ότι η διοίκηση του Ομπάμα έχει κάνει τα πάντα για να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη μεταξύ της Μόσχας και του Ουάσιγκτον, και ως εκ τούτου, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το Κρεμλίνο αναμένει την αλλαγή της προεδρίας για να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις και προσπαθεί να δείξει ότι οι Δημοκρατικοί ήταν αρκετά ανεπιτυχείς στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής (ο στόχος της Ρωσίας είναι να δείξει στους Αμερικανούς ψηφοφόρους ότι ο Trump είναι ο καλύτερος υποψήφιος).

Παρόλο ότι αυτή η αλλαγή είναι απίθανο να συμβεί, δεδομένης της δυναμικής της καμπάνιας στις ΗΠΑ και τη δεσπόζουσα θέση της Χίλαρι Κλίντον έναντι του Ρεπουμπλικάνου υποψηφίου μετά από δύο γύρους της συζήτησης, το Κίεβο πρέπει να σκεφτεί. Η Ουκρανική κυβέρνηση πρέπει να είναι συνειδητοποιημένη - ακόμα και οι υποστηρικτές του Κιέβου Δημοκρατικοί θα μπορούσαν να ζητήσουν παραχωρήσεις από το Κίεβο στο διάλογο με τους παγκόσμιους παίκτες και τη Ρωσία.

Αν συμβεί αυτό, η Ουκρανία κινδυνεύει να παραμείνει στην άκρη των παγκοσμίων διαδικασιών και τα ουκρανικά συμφέροντα μπορεί να γίνουν όμηροι του παγκόσμιου παιχνιδιού που παίζεται από τις ΗΠΑ, την ΕΕ, την Κίνα και το οποίο προσπαθεί να παίξει και η Μόσχα.

Sergiy Gerasymchuk, 
συντονιστής του έργου, το Συμβουλίο εξωτερικών εχέσεων "Ουκρανικό πρίσμα"

Μετάφραση: Άννα Μανιάτη

Πηγή: Ukraine Global News