Τι θα συμβεί με τις συμφωνίες του Μινσκ
Η διατηρητέα κατάσταση «ούτε πόλεμος, ούτε ειρήνη» στο Ντόνμπας πραγματικά μετατρέπεται σε στρατηγικό πολιτικό και διπλωματικό πόρo της Ρωσίας.
Η αλήθεια είναι ότι οι τρέχουσες συνθήκες στην Ουκρανία, στην ΕΕ και στις ΗΠΑ δεν δίνουν σαφείς λόγους για προβλέψεις. Περισσότερο ή λιγότερο προβλέψιμη είναι η γραμμή της συμπεριφοράς της Ρωσίας, αλλά αυτό δεν μας διευκολύνει.
Η ηγεσία της Ουκρανίας, κατά τη διάρκεια του έτους, προσάρμοσε τις προσεγγίσεις της στο θέμα των «συμφωνιών του Μινσκ». Εάν στο επίπεδο των δηλώσεων συνεχίζουμε να ακούμε για τη δέσμευση και την αναγνώριση ως κάτι που δεν λειτουργεί, σε επίπεδο παρασκηνίου και δημόσιας διπλωματίας όλο και πιο συχνά ακούμε την κριτική και τις δηλώσεις που στοχεύουν στην αναθεώρηση ορισμένων στοιχείων των «συμφωνιών του Μινσκ» (διακηρύξεις , όχι καμία πραγματικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση).
Αλλά δεν υπάρχουν βάσεις για να συμπεράνουμε ότι η Ουκρανία έχει ως επίσημη πορεία διαπραγματεύσεων να τορπιλίζει τις «συμφωνίες του Μινσκ» φιλτράροντας τις ερμηνείες ορισμένων σημείων.
Μάλλον, είναι μια μπανάλ επιθυμία του Προέδρου Ποροσένκο να αποφύγει τόσο την εσωτερική κριτική όσο και τις εξωτερικές επικρίσεις. Σε αντίθετη περίπτωση, η Ουκρανία θα έκανε τουλάχιστον κάποια προσπάθεια να χρησιμοποιήσει την αποτυχημένη από πριν διαδικασία της προετοιμασίας του «οδικού χάρτη συμφωνιών του Μινσκ» για την αλλαγή της ερμηνεία, για εγκατάσταση ασύμφορων για τη Ρωσία χρονοδιαγραμμάτων, συγκεκριμένων στοιχείων και άλλα. Ή θα έχει επωφεληθεί από μια σειρά ευνοϊκών για την ίδια ψηφισμάτων των διεθνών οργανισμών για την επίσημη κίνηση αναθεώρησης των ερμηνειών, της σειράς εκτέλεσης ή του περιεχόμενου των διατάξεων του Μινσκ.
Στην πραγματικότητα, σήμερα η ουκρανική διπλωματία αποφάσισε να μην κάνει τίποτα με τις συμφωνίες του Μινσκ, και απλά περιμένει την εξέλιξη των διεθνών συνθηκών που πλησιάζουν.
Αυτές τις συνθήκες είναι, πρώτα απ 'όλα, η ανάληψη των καθηκόντων του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, οι προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, οι κοινοβουλευτικές εκλογές στη Γερμανία, η άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αν όλες αυτές οι συνθήκες γενικά περιπλέξουν τη διεθνή θέση της Ουκρανίας (για παράδειγμα, η πιθανή ή αναμενόμενη άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ως αποτέλεσμα των εκλογών στη Γαλλία και τη Γερμανία), τότε στην πραγματικότητα οι ουκρανικές αρχές θα έχουν εν λευκώ την έξοδο από την διαδικασία των συμφωνιών του Μίνσκ.
Από τη μία πλευρά, αυτό θα περιπλέξει την κατάσταση της ασφάλειας της χώρας μας, αλλά θα διευκολύνει την τοποθέτηση των «Block of Petro Porosenko» και «Narodnyi Front» { φιλοκυβερνητικά κόμματα} στην προβλεπόμενη εκστρατεία για πρόωρες εκλογές στην Ουκρανία. Θα αφαιρέσει το βάρος της κριτικής από το φιλο-κυβερνητικό συνασπισμό, ακόμα και θα δημιουργήσει πρόσθετες ευκαιρίες για τη διεξαγωγή προπαγάνδας (σήμερα βλέπουμε ενεργή κερδοσκοπία με το θέμα «πλήρους κλίμακας επίθεση της Ρωσίας» ως μέσο για να αποσπάσει την προσοχή από τα εσωτερικά προβλήματα).
Η διατήρηση της κατάστασης «ούτε πόλεμος ούτε ειρήνη» είναι προφανώς απαραίτητη και για να διατηρηθεί η ολιγαρχική συναίνεση, όπως ο πόλεμος στην πραγματικότητα μετατράπηκε σε πηγή πλουτισμού για τους «κατόχους του Ντόνμπας».
Ως εκ τούτου, η ασθενική ανέκφραστη θέση της Ουκρανίας στις διαπραγματεύσεις γύρω από τις «συμφωνίες του Μινσκ» εξηγείται σήμερα από την έλλειψη ιδεών και επιθυμίας να ακολουθήσει μια ενεργή πολιτική για την επίλυση της ουκρανό-ρωσικής σύγκρουσης και, ενδεχομένως, από την θεώρηση αποδοχής των πιθανών πολιτικών και άλλων οφελών.
Σήμερα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια μεγάλη ομάδα σημαινόντων πολιτικών και εμπειρογνώμων στην πραγματικότητα ανακοίνωσε δημόσια εκστρατεία «δεν θα επιτρέψουμε στον Τράμπ να ανταλλάξει την Ουκρανία με εξομάλυνση με τη Ρωσία». Η συμμετοχή του ουκρανικού κράτους σε αυτή την εκστρατεία είναι το μόνο θετικό παράδειγμα των προσπαθειών της Ουκρανίας να επηρεάσει με κάποιο τρόπο το μέλλον της.
Αναμενόμενες αλλαγές στην αμερικανική και την ευρωπαϊκή πολιτική το 2017, φυσικά αφήνουν υπαινιγμό στην Ρωσία να μην επικεντρωθεί στην αναζήτηση διπλωματικής υλοποίησης των «συμφωνιών του Μινσκ», αλλά στην ακύρωση των διεθνών κυρώσεων εναντίον της και στο μέγιστο στρατιωτικό πλεονέκτημα στη Συρία, ως προϋπόθεση για την έναρξη του «μεγάλου παζαριού» με τις Ηνωμένες Πολιτείες με όρους ευνοϊκούς για την ίδια.
Τόσο η εφαρμογή των συμφωνιών του Μινσκ όσο και η προσωρινή «ανάπαυλα» των διαπραγματεύσεων γύρω από αυτές είναι εξίσου συμφέρουσα για την Ρωσία. Την προσωρινή παύση στην «διαδικασία του Μινσκ» συνεχίζει να χρησιμοποιεί η Ρωσία για να αυξήσει την στρατιωτική παρουσία στο Ντόνμπας (ως ένα μέσο για να αποτρέψει την Ουκρανία να ξαφνικά να «επιλύσει» τη κατάσταση με στρατιωτικά μέσα) και για την θεσμική ανάπτυξη των «Λ.Δ.Λ-Λ.Δ.Ντ.». Προφανώς, όλα τα παιχνίδια γύρω από τη συνάντηση της βουλευτού Savchenko με τους πολίτες Zakharchenko και Plotnytskyi είναι μέρος του σχεδίου για να «διδάσκουν» στους Ουκρανούς την αναγκαιότητα και την αποτελεσματικότητα των άμεσων διαπραγματεύσεων με τις «Λ.Δ.Λ-Λ.Δ.Ντ.». Είναι πιθανό ότι οι Ρώσοι θα παρέχουν μερική επιτυχία στην αποστολή της Ουκρανής βουλευτή, δηλαδή να ελευθερώσουν και να ανταλλάξουν μερικούς ομήρους.
Η ηγεσίες της Γαλλίας και της Γερμανίας εμπλέκονται στην εκλογική εκστρατεία και δεν θα έχουν τη δυνατότητα να πιέσουν το θέμα «συμφωνιών του Μινσκ» κατά τη διάρκεια των επόμενων έξι μηνών. Αντ 'αυτού, η Ρωσία θα ενισχύσει το έργο με χώρες – αδύναμα μέρη της ΕΕ και με τα πολιτικά κόμματα στη Γερμανία και στη Γαλλία, τα οποία αντιτίθενται στον Πρόεδρο Ολλάντ και την καγκελάριο Μέρκελ.
Τα περιουσιακά στοιχεία της ουκρανικής διπλωματίας στην ευρωπαϊκή κατεύθυνση θα παραμείνουν οι χώρες της περιοχής - Ρουμανία, Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία και άλλοι- καθώς και αρκετά μεγάλος και ισχυρός αριθμός ευρωβουλευτών και αυξανόμενος αριθμό εμπειρογνωμόνων για την εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια, οι οποίοι ανησυχούν από την επιθετική πολιτική της Ρωσίας στην Ευρώπη .
Με τον απροσδόκητο μετασχηματισμό μπορεί να βιωθεί ο ρόλος της Πολωνίας. Από τη μία πλευρά υπάρχει η παραδοσιακή πολωνική αντι-ρωσική ρητορική. Από την άλλη πλευρά, τα πολωνικά συναισθήματα σε ιστορικές εξελίξεις σχετικά με την Ουκρανία θα χρησιμοποιηθούν ενεργά από την Ρωσία στην εκστρατεία για να υπονομεύσει την υποστήριξη για την ευρωπαϊκή πολιτική της χώρας μας δυσφημίζοντας την Ουκρανία ως νεο-φασιστική, αντισημιτική κλπ. Η σημερινή ηγεσία της Πολωνίας έχει ένα πολύπλοκο δίλημμα: πώς να αναπτύξουν την ουκρανική κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής χωρίς να βλάψουν τις σχέσεις με το ισχυρό δεξί εθνικιστικό εκλογικό σώμα; Στο εγγύς μέλλον, για την Ουκρανία θα επιδεινωθεί το θέμα των σχέσεων με την Πολωνία – ένας φίλος για την λύση προβλημάτων ή πρόβλημα;
Ενδιαφέρον για την Ουκρανία θα έχει η επιθυμία της Πολωνίας να καταστεί μέρος των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του «ουκρανικού θέματος». Όμως, η παθητικότητα της ουκρανικής διπλωματίας σχετικά με τις συμφωνίες του Μινσκ είναι απίθανο να χρησιμοποιήσει αυτή την επιθυμία της Πολωνίας με εποικοδομητικό τρόπο.
Bogdan Yaremenko
Διπλωμάτης, πρώην Πρόξενος της Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη, επικεφαλής του Ιδρύματος «Μαϊντάν Εξωτερικών σχέσεων».
Μετάφραση: Άννα Μανιάτη
Πηγή: 1
