Αυτοί που έχασαν τα σπίτια τους. Ιστορία 3
Olga Duhnich, 34 ετών
Εγώ άφησα πίσω μου την Κριμαία στις 5 Μαρτίου του 2014.
Μία ημέρα πριν δέχθηκα τηλεφώνημα από ένα φίλο, ο οποίος μου είπε ότι έπρεπε να φύγω επειδή σε μία-δύο μέρες θα έρχονταν στη δουλειά μου στο Πανεπιστήμιο για να μιλήσουν μαζί μου οι υπάλληλοι της πρώην Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας. Την ίδια ημέρα αγόρασα ένα εισιτήριο και πήγα στο Κίεβο, με την κατανόηση ότι, αν όχι για πάντα, τότε για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα θα ζω εκεί.
Ό, τι συνέβη εκείνες τις ημέρες έμοιαζε με τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία. Σε ένα στενό κύκλο εμπειρογνωμόνων το συζητούσαμε συχνά, οπότε αντί της αβεβαιότητας, ήταν μια παράξενη σαφήνεια, ότι κάνω το σωστό. Σε αντίθεση με πολλούς μετανάστες, ήμουν τυχερή: Έχω συγγενείς στο Κίεβο, ερχόμουν εδώ συχνά και για πολύ καιρό πριν από την προσάρτηση και διανοητικά ζούσα ήδη στο Κίεβο για μεγάλο χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα από τη στιγμή που εμείς, οι υποστηρικτές της Μαϊντάν, είχαμε εξελιχτεί σε κρίσιμη σημαντική μειονότητα της Κριμαίας. Το να φεύγεις για πάντα είναι ένα παράξενο συναίσθημα, και τώρα με εκπλήσσει το πόσο εύκολο ήταν. Για πολλά χρόνια πριν από τα γεγονότα, συχνά και περήφανα αρνιόμουν τη ζωή στο Κίεβο, στην Κριμαία έβλεπα το νόημα του έργου που κάνω (εκείνη την περίοδο εγώ και οι συνάδελφοί μου ξεκινήσαμε να ασχολιόμαστε με την ανάπτυξη των μικρών πόλεων της Κριμαίας). Μια εβδομάδα μετά τη σύλληψη, έπρεπε να θάψουμε αυτές τις έννοιες. Η ιστορία αυτή έριξε την Κριμαία πολλά χρόνια πίσω, στο παρελθόν.
Θυμάμαι τις δύο κύριες σκέψεις εκείνης της περιόδου: η πρώτη ήταν, ότι το να τακτοποιηθώ στην πρωτεύουσα «για προσωρινά» ήταν μεγάλη παγίδα, και η δεύτερη, ότι τίποτα και ποτέ δεν θα είναι πλέον όπως πριν. Ίσως αυτό έκανε ευκολότερους τους πρώτους μήνες παραμονής μου στο Κίεβο. Όταν παρατάς τα πάντα μαζί, είναι ευκολότερο και να τα αρχίζεις όλα μαζί.
Αποφάσισα να δοκιμάσω τον εαυτό του ως δημοσιογράφο. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, έγραφα για περίπου δύο χρόνια στήλες σε ουκρανικά και ρωσικά δημοσιεύματα της αντιπολίτευσης και αισθανόμουν ότι είναι σημαντικό να μιλάμε για το τι συμβαίνει στην Κριμαία. Ήμουν τυχερή, όταν το περιοδικό «Νέα ώρα» δεν πτοήθηκε από να με πάρει στη δουλειά χωρίς να έχω εμπειρία και προκατάρτιση. Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο ετών συνέβησαν πολλά καλά πράγματα στην ιδιωτική ζωή μου: Πουλήσαμε ένα διαμέρισμα στη Συμφερούπολη και αγοράσαμε ένα στο Κίεβο, συνεργάστηκα επαγγελματικά με ενδιαφέροντες ανθρώπους πάνω σε αυτό το υπέροχο περιοδικό και πριν από δύο μήνες αποκτήσαμε την πολυαναμενόμενη κόρη μας.
Μερικές φορές τα βράδια εγώ και ο σύζυγός μου σκεφτόμαστε ότι μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα στο Κίεβο, προλάβαμε να κάνουμε πιο πολλά από αυτά που κάναμε στα 10 χρόνια της ζωής μας στην Κριμαία. Η προσάρτηση ήταν μεν ένα βαθύ προσωπικό σοκ και για τους δυο, δύσκολο να το χωνέψεις και το να αποδεχθείς, ωστόσο μας έδωσε την ευκαιρία να βρούμε τους εαυτούς μας μέσα μας. Και οι δύο χάσαμε την Πατρίδα μας αλλά την αποκτήσαμε σε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις της Ουκρανίας. Για πρώτη φορά επιλέγαμε την Πατρίδα και την επιλέγαμε συνειδητά.
Δεν μου λείπει η Κριμαία. Για μένα πάντα σχετίζονταν με το μέλλον, με κάτι χρήσιμο που θα μπορούσα να κάνω μένοντας εκεί, με έναν κύκλο από ομοϊδεάτες ανθρώπους με παρόμοιες αξίες. Σήμερα, και για μεγάλο χρονικό διάστημα το μέλλον μου στην Κριμαία μοιάζει με αδύνατο, ενώ οι περισσότεροι φίλοι και κοντινοί μου άνθρωποι την έχουν αφήσει πίσω τους επίσης. Δεν θα επιστρέψω στην Κριμαία ακόμα όταν τελειώσει η κατοχή. Η ζωή μου συνεχίζεται τώρα στο Κίεβο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχω λιγότερο άγχος, ενδιαφέρον ή θα κάνω λιγότερα πράγματα για την Κριμαία.
Χωρίς την Κριμαία η κυριαρχία της Ουκρανίας είναι αδύνατη. Η τρέχουσα κατάστασή της είναι αντιπαραγωγική: Ούτε το έδαφος, ούτε οι άνθρωποι έχουν την παραμικρή πιθανότητα για ανάπτυξη. Συνιστά πρόκληση να κάνεις κάτι για την Κριμαία, την οποία έχεις μελετήσει καλά και γνωρίζεις (και γνωρίζω καλά την Κριμαία) είναι μια ισχυρή και αξιόλογη πρόκληση.
Δεν πιστεύω σε γρήγορη απελευθέρωση της Κριμαίας και καταλαβαίνω ότι αυτή θα είναι μια μακρά διαδικασία, η οποία διαρκέσει τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Για να επιστρέψουμε μεθαύριο στην Κριμαία, ήδη από σήμερα θα πρέπει να μεγαλώσουμε ολόκληρη τη χώρα, δίχως να θεωρούμε ότι η Κριμαία είναι ένα θέμα φροντίδας μόνο των κατοίκων της, εκείνων που αναγκάστηκαν να την αφήσουν ή των Τατάρων της Κριμαίας, οι οποίοι σήμερα αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στην περιοχή. Η Κριμαία είναι κοινό καθήκον μας.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών την Κριμαία άφησαν ελπιδοφόροι και ταλαντούχοι άνθρωποι. Κανένας από τους φίλους μας δεν έχασε σε ατομικό επίπεδο, αλλά αντιθέτως κέρδισε. Είναι μια πολύ σημαντική ποιοτική επιλογή. Να ζεις και να είσαι παραγωγικός στην Κριμαία διατηρώντας τις ίδιες αρχές και τη συνείδησή σου είναι πλέον κάτι πολύ δύσκολο. Αυτό μπορούν να κάνουν λίγοι ερωτευμένοι με την Κριμαία και αντιλαμβάνομαι πόσο δύσκολο είναι για αυτούς τους ανθρώπους. Η διαδικασία της εκροής του ανθρώπινου πληθυσμού δεν θα σταματήσει τα επόμενα δύο χρόνια διότι στα κατεχόμενα εδάφη είναι αδύνατο να δημιουργηθούν επιτυχημένα και μεγάλης κλίμακας πρότζεκτ. Η Κριμαία δεν είναι πλέον μέρος για να κρατήσει τους φιλόδοξους και να αξιοποιήσει τη νεολαία.
Η ζωή υπό κατοχή αλλάζει τους ανθρώπους. Μπορώ να το διαπιστώσω από τους φίλους που έχουν μείνει εκεί. Δεν υπάρχουν μόνο οι ήρωες και οι προδότες. Οι διχαστικές σκέψεις που ήταν χαρακτηριστικό της σοβιετικής εποχής, έχει επιστρέψει στη χερσόνησο, μαζί με τις καταγγελίες των συναδέλφων, των γειτόνων, μια συνολική δυσπιστία. Την ίδια στιγμή εμφανίστηκαν οι καινούριοι αφελείς άνθρωποι που ζουν στο μικρόκοσμο της οικογένειας τους και δεν κατευθύνονται έξω από τα όριά της, αυτό δεν είναι ασφαλές. Αλλά το να θεωρούμε ότι οι κάτοικοι της Κριμαίας είναι διαφορετικοί άνθρωποι, αυτό δεν δικαιολογείται. Η απομόνωση τριών μηνών και η «σωστή» τηλεόραση μπορούν να παράγουν τα ίδια αποτελέσματα σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή, όσο κι αν θέλουμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας ειδικούς για το οτιδήποτε.
Το σημαντικό θα είναι όλα αυτά να τα αντιμετωπίσουμε σωστά όταν η Κριμαία θα έχει την ευκαιρία να απαλλαγεί από τη ρωσική κατοχή. Και ήδη με τρομάζουν οι υστερικές και συχνά απερίσκεπτες δηλώσεις δημόσιων προσώπων για το πώς βλέπουν το μέλλον της περιοχής, μιλώντας για «εκδίκηση» και «αντίποινα». Στο θέμα της επιστροφής της Κριμαίας δεν συγχέουμε την «ελευθερία από» και την «ελευθερία για». Για την ανάπτυξη της χερσονήσου πιο κρίσιμο είναι να απελευθερωθεί από την επιρροή της Ρωσίας, από ό, τι για άλλη μια φορά να γίνει μέρος της Ουκρανίας. Αλλά για την Ουκρανία πολύ πιο κρίσιμο είναι να πάρει πίσω την Κριμαία, αλλιώς ο κρατικός προϋπολογισμός θα είναι απίθανος. Το ερώτημα είναι σε ποιους θα επιστρέψει, ενώ με ποιο τρόπο και που τελικά, είναι η ερώτηση προς εμάς, όσους μένουμε στην ηπειρωτική Ουκρανία.
Μετάφραση: Ιωάννα Τελιανίδη
Πηγή: 1
