Τι κοινό υπάρχει μεταξύ του Άγιου Όρους και του Σιτς της Ζαπορίζια

Σχετικά με τους κοζάκους λένε πολλά. Τον τελευταίο καιρό αυτό το θέμα είναι της μόδας, άρχισαν να τους αποδίδουν ακόμη και αυτά που δεν υπήρχαν ποτέ. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν παραχθεί πολλές μυθοπλασίες από νεοπαγανιστές και αποκρυφιστές.

Σαν οι Κοζάκοι της Ζαπορόζιε να ήταν «ειδωλολάτρες», «μάγοι», «πυθίες». Όλα αυτά είναι φαντασίες και δεν υπάρχει καμία επιβεβαίωση στα ιστορικά έγγραφα και τα χρονικά.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πρόγονοί μας, οι Κοζάκοι της Ζαπορόζιε, θεωρούσαν τον αγώνα υπέρ της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης ως ένας από τους κύριους σκοπούς τους. Αν δεν ήσουν ορθόδοξος, δε θα μπορούσες να μένεις στο Σιτς. Στην αρχή, έπρεπε να παραιτηθείς από τις άλλες θρησκείες, να βαφτιστείς, να πρεσβεύεις πίστη στην Ορθοδοξία και μόνο τότε θα σε αποδεχτούν στους Κοζάκους. Επιπλέον, η ιθαγένεια του υποψήφιου δεν είχε σημασία, στο Σιτς δέχτηκαν όχι μόνο Ουκρανούς, αλλά και Τατάρους, Πολωνούς, Εβραίους και άλλους. Το κύριο χαρακτηριστικό ήταν η θρησκεία. Στο όνομα της προστασίας της Ορθόδοξης πίστης έδωσαν τις ζωές τους και η γη μας είναι άφθονα ποτισμένη με το αίμα των αγωνιστών υπέρ της πατρικής πίστης, ενάντια στην απειλή του Ισλάμ ή του πολωνικού καθολικισμού.

Φυσικά, οι Κοζάκοι ήταν μια ετερογενής μάζα, ανάμεσα στην οποία δεν έτειναν όλοι προς την ευσέβεια, υπήρχαν διαφοροποιήσεις. Αλλά υπήρχαν αρκετοί που έκλιναν στον προσευχόμενο και ευσεβή τρόπο ζωής. Έχουν διατηρηθεί πολλές μαρτυρίες για πολλούς από αυτούς που έφυγαν για να ασκητεύουν στα μελισσοκομεία, στις συστάδες και τους βάλτους του Δνείπερου, όπου ανέγειραν μικρά εκκλησάκια και ξόδεψαν το χρόνο στην προσευχή και τη νηστεία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η θρησκεία σε αυτή την εποχή ήταν ένα βασικό χαρακτηριστικό της κοινωνίας.

Aρχαίο οικισμό των Κοζάκων του Ζαπορόζιε στο Άγιο Όρος (φωτο του Σ. Σουμίλο)

Τότε, τι κοινό υπάρχει μεταξύ του Όρος και του Σιτς της Ζαπορίζια;

Όταν εμβαθύνουμε στο θέμα αυτό, φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετά κοινά στοιχεία. Για παράδειγμα, και στο Άγιο Όρος και στο Σιτς της Ζαπορίζια απαγορεύεται η είσοδος στις γυναίκες. Σε αντίθεση με το Άγιο Όρος, κανείς δεν δυσανασχετεί ότι οι γυναίκες απαγορεύονται στο Σιτς. Αυτό τιμωρούνταν με θάνατο. Αν ένας Κοζάκος έφερε την γυναίκα στο Σιτς, τότε και για τους δύο ο «δρόμος της επιστροφής» ήταν γνωστός. Οι κοζάκοι, οι οποίοι ζούσαν στο Σιτς της Ζαπορίζια, δεν είχαν κανένα δικαίωμα να παντρευτούν. Θεωρούνταν «ιππότες της Παναγιάς» και έδιναν όρκο αγαμίας. Δεν πρέπει να συγχέονται οι κοζάκοι του Σιτς, ο οποίοι ζούσαν στο έδαφος του και οι κοζάκοι που είχαν σχέση με το Σιτς, αλλά ζούσαν στα γύρω αγροκτήματα. Αυτοί ήταν δύο διαφορετικά συστατικά του Σιτς της Ζαπορίζια.

Δείτε και περισσότερα: Προστάτιδα του Άθω και του Σιτς της Ζαπορίζια είναι η Παναγία.

Εικόνα της Παναγίας από την εκκλησία του Σίτς, XVIII αιώνα. Εθνικό ιστορικό μουσείο του Ντνιπροπετρόβσκ

 

Η Παναγία, η Προστάτιδα του Άθω

Η πιο σημαντική γιορτή στο Σιτς είναι Αγία Σκέπη Θεοτόκου. Για αυτό, δεν είναι τυχαίο ότι ανάμεσα στους  κοζάκους της Ζαπορόζιε υπήρξε μια ιδιαίτερη ευλάβεια και ενδιαφέρον για το Όρος. Πολλοί από αυτούς έγιναν μοναχοί, εγκατέλειψαν τη στρατιωτική θητεία και ταξίδευαν ανάμεσα στα μοναστήρια της Ουκρανίας. Ως εκ τούτου, υπήρχαν τέτοια διάσημα μοναστήρια κοζάκων όπως Trakhtemirovsky, Mezhigorsky, Pustinno-Nikolsky και άλλα.

Το μοναστήρι του Trakhtemirovsk

Μερικές φορές, οι Κοζάκοι πήγαιναν στο Άγιο Όρος. Τα μοναστήρια διατηρούσαν στενές σχέσεις με το Άγιο Όρος, μερικά εφάρμοζαν και τον Κανονισμό του Όρους. Το ενδιαφέρον των κοζάκων για το  Άγιο Όρος ενσταλάχτηκε μέσα από αυτά τα μοναστήρια. Αυτά δεν είναι πολύ γνωστές σελίδες της ιστορίας και της πνευματικότητάς μας, οι οποίες είναι επίσης σημαντικές για να γίνουν γνωστές και να αναβιώσουν. Τότε, πολλά πράγματα θα φανούν από διαφορετική όψη...

Από την συνέντευξη του Σεργέι Σουμίλο, διευθυντή του Διεθνούς Ινστιτούτου Κληρονομιάς του Αγίου Όρους στην Ουκρανία και αρχισυντάκτη του επιστημονικού αλμανάκ «Κληρονομιά του Άθω».

 

Σύνταξη, μετάφραση: Άννα Μανιάτη

Πηγή: 1

Παρόμοια άρθρα:
Οικισμό των Κοζάκων στο Άγιος Όρος