Ένα ταξίδι στο Φιδονήσι
Το μυστικό Φιδονήσι. Ονομαζόταν Νησί του Αχιλλέα, Νησί των Μακάρων, Λευκή, Filoxia, Yilan Adasi, Serpilor, και από τα μέσα του 19ου αιώνα είναι γνωστό ως το Φιδονήσι.
Ένα μικρό κομματάκι γης κάπου 35 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική περιφέρεια της Οδησσού, στο Δέλτα του Δούναβη• ένας θρύλος που έγινε πέτρα πριν από δέκα εκατομμύρια χρόνια.
Έκτοτε, πολλά έχουν συμβεί. Κι αν το αρχαίο παρελθόν του Φιδονησιού μάλλον δεν είναι γνωστό στο κοινό, προξενούν ταραχή τα γεγονότα που σχετίζονται ήδη με την ουκρανική ιστορία.
Το 2008 ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βίκτορ Γιούσενκο (Victor Yushchenko) πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Φιδονήσι μαζί με τν Διοικητή Περιφέρειας της Οδησσού Ν. Σερντιούκ (N. Serdiouk) και προσωπικό στρατιωτικών και πολιτικών τμημάτων. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, άνοιξε ο αναβαθμισμένος συνοριακός σταθμός ελέγχου με σάουνα, μικρή κινηματογραφική αίθουσα και κλιματιζόμενα δωμάτια με σύγχρονο εξοπλισμό ελέγχου πρόσβασης.
Μετά από 3 χρόνια, αυτό το βαρυσήμαντο γεγονός φαίνεται ως ένα έπαθλο παρηγοριάς που αποσπά την προσοχή μας από το πώς η Ουκρανία απέτυχε να υπερασπιστεί τις υφαλοκρηπίδες της και πως, κατά συνέπεια, τα ¾ της ουκρανικής υφαλοκρηπίδας (όπου περιλαμβάνονται αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου επιβεβαιωμένα στη σοβιετική εποχή) πέρασαν στην επικράτεια της Ρουμανίας.
Τα χρονικά μας περιγράφουν αυτό το ιερό τόπο γνωστό ως Λευκή που ονομάστηκε έτσι λόγω των βράχων υπόλευκου χρώματος.
Χαμένο στον Εύξεινο πόντο και προσβάσιμο μόνο σε θαρραλέους ναύτες, το Φιδονήσι άλλαξε το όνομά του με την πάροδο των χρόνων.
Ένας από τους ελληνικούς μύθους λέει ότι το νησί αναδύθηκε από το βυθό της θάλασσας προς τιμή του ήρωα Αχιλλέα που σκοτώθηκε από βέλος του Πάρη. Χάρη στο μύθο για τον Αχιλλέα χτίστηκε ο ομώνυμος ναός τον 6ο αιώνα π.Χ. Έμποροι και ναύτες από όλο τον κόσμο πατήσανε το πόδι τους στην πέτρινη επιφάνεια του νησιού με πολλές ελπίδες να κερδίσουν την εύνοια του Αχιλλέα, του Άρχοντα του Πόντου.
Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Ωστόσο, οι θρύλοι του Φιδονησιού προσελκύουν λάτρεις, ρομαντικούς, εθνογράφους και αρχαιολόγους, όπως προσέλκυσαν τους Έλληνες, Σκύθες, Ρωμαίους και Σλάβους πριν πολλά χρόνια.
Είναι πιθανόν ότι η καρδιά των εξερευνητών γεμίζει από ακόμα περισσότερο ενθουσιασμό όταν ακούνε ένα πανάρχαιο θρύλο για την ασπίδα του Αχιλλέα, κρυμμένη σε μια βαθιά σπηλιά κάπου στο νησί.
Με πολυάριθμα ερείπια βυθισμένων πλοίων, το νησί αποτελεί δημοφιλή προορισμό για δύτες τόσο έμπειρους, όσο και ερασιτέχνες.
Ο οικισμός στο νησί αποτελείται από μερικά σπίτια που απλώνονται πάνω σε βραχώδες υψίπεδο. Εκεί βρίσκεται η Οδός Κοζάκου με σχετικές πινακίδες στα στέρεα σπίτια. Το ένα από αυτά στεγάζει το τοπικό συμβούλιο, την τράπεζα και την αστυνομία, ενώ το άλλο – το επιστημονικό-βιολογικό εργαστήριο. Εκεί επίσης μπορεί να βρει κανείς θερμοκήπια, όπου καλλιεργούνται λαχανικά στη μαύρη γη (που μεταφέρεται από την ήπειρο). Εκεί βρίσκονται λουτρά και το ημιτελές κτήριο ενός ξενοδοχείου που μας υπενθυμίζει πόσο αναποτελεσματικό είναι το κρατικό πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης. Λίγο πάνω από το φάρο, στο κτήριο του ταχυδρομείου στεγάζεται το μοναδικό κατάστημα στο νησί. Η τηλεφωνική σύνδεση στο Φιδονήσι δεν είναι απόλυτα ικανοποιητική.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα σχετίζεται με το πόσιμο νερό που μεταφέρεται από την ήπειρο και χρησιμοποιείται με φειδώ. Περιέργως, στο νησί υπάρχει πηγάδι πόσιμου νερού, όμως βρίσκεται σε βάθος 60 μέτρων και το νερό είναι υπέρμετρα μεταλλικό. Αν καθαριζόταν το νερό που προέρχεται από το πηγάδι, το κόστος του θα αντιστοιχούσε στο κόστος ενός ακριβού κρασιού. Πράγματι, οι αρχαίοι έλληνες, καθώς επισκέπτονταν το ναό του Αχιλλέα, συνέλεγαν βρόχινο νερό από το ξύλινο πηγάδι, το οποίο μετατράπηκε σήμερα στο τοπικό ορόσημο.
Το υψηλότερο κτήριο του Φιδονησιού – και μια πιθανή τοποθεσία του ναού του Αχιλλέα – είναι ο φάρος. Σύμφωνα με την ιστορία, αυτή η ξεχωριστή οκτάγωνη οικοδομή με ένα γυάλινο φανάρι επάνω, χτίστηκε το 1843 με λίθους από ερείπια του ιδίου ακριβώς του ναού, σύμφωνα με σχέδιο του Άγγλου αρχιτέκτονα Άκροιντ Τσάρλζ (Ackroyd Charles). Τότε άναψε ο φάρος για πρώτη φορά...
Στο Φιδόνησι, εδώ και 10 χρόνια εδρεύει η ομάδα δυτών «Νοβαρέξ» (Novareks) με επικεφαλής τον Ολεξάντρ Τερεσένκο (Oleksandr Tereshenko). Οι εξερευνητές των αρχαίων έργων τέχνης έπαιξαν ένα σημαντικό ρόλο στην προώθηση του Φιδονησιού ως κέντρου υποθαλάσσιου τουρισμού.
Η τύχη τους χαμογέλασε, όταν το 2011 ανακαλύφθηκε στον Εύξεινο πόντο ένα αρχαίο ελληνικό πλοίο με αμφορείς σε βάθος 35 μέτρων, που κατασκευάστηκε πριν 2500 χρόνια και βρέθηκε σχεδόν άθικτο. Μπορεί να θεωρείται το σπουδαιότερο αρχαιολογικό εύρημα των τελευταίων 15 ετών. Το μήκος του πλοίου είναι περίπου 27 μέτρα. Κρίνοντας από το μεταφερόμενο φορτίο, ήταν ένα εμπορικό πλοίο γεμάτο αναρίθμητα πήλινα αγγεία (σκύφους, δισκοπότηρα και κύπελλα, καθώς και κεραμικά αντικείμενα καλυμμένα με πολύτιμο μαύρο σμάλτο). Είναι πιθανό ότι το φορτίο περιέχει και είδη από πολύτιμα μέταλλα. Οι δύτες ονόμασαν το βυθισμένο πλοίο Πάτροκλος προς τιμήν του πιστού βοηθού του, Αχιλλέα που πέθανε στον Τρωικό πόλεμο εξοπλισμένος με τη θωράκιση του φίλου του.
Οι γενναίοι δύτες του «Νοβαρέξ» κρατάνε μυστική την τοποθεσία των ευρημάτων και δεν την ανακαλύπτουν ούτε και στις κεντρικές κρατικές αρχές, για να παραμένει άθικτο το βυθισμένο πλοίο.
Το Φιδονήσι, το κράτος μας σε μικρογραφία, τα έχει όλα: πλούσια ιστορία και εργατικούς ντόπιους, θάλασσα και πόσιμο νερό, γη και βλάστηση, χρυσό και πετρέλαιο. Παρ' όλα αυτά το νησί έπεσε θύμα ανούσιας και βλάσφημης πολιτικής της κυβέρνησης που κατά βλακώδη τρόπο σφετερίστηκε την ουκρανική υφαλοκρηπίδα και τα χωρικά ύδατα.
Dmytro Voloshenkov Дмитро Волошенков
Photo: O. Lesyk
Μετάφραση: Αλίνα Σκιντάνοβα
Πηγή: 1
