Η μετανάστευση ως όπλο
Κλασικά, η μετανάστευση θεωρείται ως μία από τις συνέπειες των ανθρωπιστικών ή οικονομικών κρίσεων. Αλλά αξίζει να εξεταστεί και από την άλλη πλευρά. Ίσως η μετανάστευση είναι μια σκόπιμη πολιτική ορισμένων χωρών, πίσω από την οποία κρύβουν ορισμένα συμφέροντα, και λόγω αυτής της πολιτικής υπάρχουν νέες κρίσεις. Η μετανάστευση τότε χαρακτηρίζεται ως πλήρες όπλο.
Η χρήση της μετανάστευσης ως όπλο μπορεί να έχει διαφορετικούς στόχους. Ανάλογα με τους στόχους, οι στρατηγικές μετανάστευσης μπορούν να χωριστούν στις εξής κατηγορίες (κατά την Kelly M. Greenhill)
Επιθετική είναι η στρατηγική μετάβασης που αποσκοπεί στην άδικη διεκδίκηση εδάφους ή πόρων της άλλης ομάδας / ομάδων ή την καταστροφή της ομάδας / ομάδων για το λόγο ότι είναι εθνο-πολιτική ή οικονομική απειλή του επιτιθέμενου (η μαζική μετανάστευση των Αμερικανών στο Μεξικάνικο Τέξας, στη συνέχεια, το Τέξας ανακήρυξε την ανεξαρτησία του από το Μεξικό και αργότερα έγινε μια πολιτεία των ΗΠΑ).
Εξαγωγική είναι η στρατηγική μετάβασης, η οποία χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες. Η πρώτη , μιλώντας σε γενικές γραμμές, είναι η «έξωση των άβολων πολιτών από την χώρα», προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της τρέχουσας κυβέρνησης (ως διαφωνούντες στη Σοβιετική Ένωση). Η δεύτερη είναι η μαζική απέλαση του πληθυσμού στη χώρα για να υπονομεύσουν το οικονομικό και κοινωνικό της σύστημα, να προκαλέσουν αναταραχή στο πολιτικό της σύστημα. Το 1970, οι στρατηγοί του Πακιστάν είχαν αρχίσει τη σκληρή καταστολή στο Ανατολικό Πακιστάν (Μπαγκλαντές). Ως αποτέλεσμα, κατά την διάρκεια μερικών μηνών, 10 εκατ. πρόσφυγες ήρθαν στην Ινδία. Οι ηγέτες της Ινδίας αποφάσισαν να πάνε σε πόλεμο με το Πακιστάν, διότι το τελευταίο θα κόστιζε στην Ινδία λιγότερο από την ενσωμάτωση προσφύγων, οι οποίοι ήταν ένα βάρος για την ινδική οικονομία.
Η στρατιωτική στρατηγική μετάβασης πραγματοποιείται κυρίως κατά τη διάρκεια του πολέμου, προκειμένου να αποκτήσουν ένα πλεονέκτημα έναντι του αντιπάλου τους (μέσω εμποδίων στα συστήματα διαχείρισης και τα logistics). Κατά τη διάρκεια της κατοχής του Αφγανιστάν, η ΕΣΣΔ προκάλεσε ένα ρεύμα των προσφύγων από το Αφγανιστάν στο Πακιστάν και στο Ιράν για να απαλλαγεί από την υποστήριξη Αφγανών ανταρτών.
Η αναγκαστική στρατηγική μετανάστευσης χρησιμοποιείται ως εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής, με την βοήθεια της οποίας είναι δυνατόν να επιτύχουν από το «θύμα» συγκεκριμένη πολιτική συμπεριφορά που να είναι επιθυμητή και ωφέλιμη για την επιτιθέμενη χώρα. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, Αλβανοί σκότωσαν το μεγαλύτερο μέρος του σερβικού πληθυσμού. Ο συνολικός αριθμός των προσφύγων ήταν 400.000. Μετά τον πόλεμο ο Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, ελπίζοντας για την ένταξη της Αλβανίας στη Γιουγκοσλαβία, έλαβε 400.000 πρόσφυγες από την Αλβανία και έδωσε το Κοσσυφοπέδιο και τη Μετόχια στην Αλβανία. Και στην συνέχεια, μετεγκατέστησε 200.000. Σέρβους από το Κοσσυφοπέδιο και τη Μετόχια σε άλλες περιοχές της Γιουγκοσλαβίας.
Αυτοί οι τύποι των στρατηγικών μετανάστευσης δεν αλληλοαποκλείονται, συχνά είναι συνυφασμένοι. Πάρτε την τρέχουσα κρίση της μετανάστευσης στην Ευρώπη. Μιλώντας κατά τη διάρκεια ακρόασης στη Γερουσία των ΗΠΑ, ο Στρατηγός F. Bridlav, διοικητής των δυνάμεων του ΝΑΤΟ, υποστήριξε ότι η Ρωσία και η Συρία χρησιμοποιούν την κρίση μετανάστευσης ως «όπλο» εναντίον της Δύσης.
Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι τα γεγονότα των μεταναστών θα λειτουργήσουν θετικά για τη ρωσική κυβέρνηση. Πρώτον, ενώ η Ευρώπη αγωνίζεται με τη ροή των μεταναστών η ίδια προσωρινά αποσπάται από την ουκρανό-ρωσική σύγκρουση. Η εισαγωγή των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας έχουν περιορίσει τη συμμετοχή της Μόσχας στη διεθνή πολιτική. Με τα προβλήματα με τους πρόσφυγες από τη Συρία, ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν εκφράσει την πρόταση για την κατάργηση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, γιατί η Ρωσία είναι σε θέση να επιλύσει τη σύγκρουση στη Συρία. Έτσι η Ρωσική Ομοσπονδία ανάκτησε την ισχυρή της θέση στη διεθνή σκηνή.
Δεύτερον, λόγω των κυμάτων μετανάστευσης, ανακινείται το ίδιο το σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων εντός του Σένγκεν είναι αβέβαιη, αυξάνεται το ποσοστό του δυσαρεστημένου ευρωπαϊκού πληθυσμού και υπάρχει αυξημένος κίνδυνος απειλών τρομοκρατικών επιθέσεων ... Έφτασαν σε επίπεδο όπου τα κράτη δρουν ανεξάρτητα χωρίς να λαμβάνουν υπόψη και τα συμφέροντα των γειτόνων τους. Η ΕΕ χάνει την ενότητά της, έτσι μπορεί να χάσει την πολιτική της ισχύ για να αντισταθεί σε μια τέτοια χώρα όπως η Ρωσία. Τα αποτελέσματα εμπίπτουν στο σκοπό της αναγκαστικής και της εξαγωγικής στρατηγικής μετανάστευσης. Στην περίπτωση αυτή, η κυβέρνηση του Άσαντ, με την υποστήριξη της Μόσχας έχει επιτρέψει σκόπιμα τη μαζική μετανάστευση πληθυσμού της Συρίας, και, συνεπώς, η Συρία έχει εξαγωγική στρατηγική ως «δότης». Αυτή η «μικρή» θυσία αξίζει τον κόπο, γιατί χωρίς τη βοήθεια του Πούτιν, ο Μπασάρ Άσαντ θα έχανε την ισχύ του. Κατά τη διάρκεια της συμμετοχής της Ρωσίας σε επιχειρήσεις στη Συρία, η Δύση δεν απαιτεί πλέον την άμεση παραίτηση του προέδρου της Συρίας.
Ένα άλλο ενδιαφέρον μέρος στην ευρωπαϊκή κρίση μετανάστευσης είναι η Τουρκία. Αν και είναι μια έμμεση παράμετρος στην παρούσα στρατηγική μετανάστευση, η Άγκυρα χρησιμοποίησε με την επιτυχία την τρέχουσα κατάσταση των προσφύγων από τη Συρία. Ανάμεσα στις ενέργειες της τουρκικής κυβέρνησης μπορούμε να δούμε ίχνη αναγκαστικής στρατηγικής μετάβασης. Αυτό το είδος της στρατηγικής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για την εφαρμογή της υποχρεωτικής διπλωματίας. Οι χώρες που δε διαθέτουν επαρκή οικονομική δυνατότητα ή την πολιτική επιρροή στη διεθνή σκηνή, αναγκάζονται να αναζητούν άλλους τρόπους για να τους δοθεί προσοχή.
Η επιτυχία της Τουρκίας εξασφάλισε στη «συμφωνία του αιώνα» με την ΕΕ, η οποία έχει ισχύ από τις 20 Μάρτιου: 1) οι μετανάστες που μπαίνουν παράνομα στην Ελλάδα από την Τουρκία μέσα από τη θάλασσα, θα σταλούν πίσω στην Τουρκία. Και για κάθε παράνομο μετανάστη, η ΕΕ συμφωνεί να δεχτεί ένα πρόσφυγα από τη Συρία 2) παρέχονται 3 δισεκατομμύρια ευρώ στις τουρκικές αρχές για την παροχή βοήθειας σε μετανάστες 3) τον Ιούνιο (ανάλογα με την εκπλήρωση όλων των κριτηρίων) θα μπορούσε να ανοίξει η πρόσβαση στο Σένγκεν. Η Συμφωνία Σύνδεσης μεταξύ της ΕΕ και Τουρκίας υπογράφτηκε το 1963, η κατάθεση αίτησης για την ένταξη στην ΕΕ έγινε το 1987, αλλά οι διαπραγματεύσεις άρχισαν το 2005. Η ένταξη στην ΕΕ συνεχίζει να είναι προτεραιότητα για την Τουρκία και οι πρόσφυγες ήταν καλή ευκαιρία να υπενθυμίσει στην ΕΕ τις τουρκικές προθέσεις. Ορισμένοι ονομάζουν αυτή την συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ ως ένα πραγματικό εκβιασμό. Παρ‘ όλα αυτά, η Τουρκία πέτυχε το στόχο της χρησιμοποιώντας μία έξυπνη στρατηγική μετανάστευση. Η ΕΕ θα επιταχύνει τη διαδικασία προσέγγισης μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρώπης.
Ένα από τα οφέλη της μετανάστευσης ως όπλο είναι ότι μπορεί να εφαρμοστεί τόσο σε πόλεμο και σε καιρό ειρήνης. Λόγω της φύσης της, η μετανάστευση μπορεί να χρησιμεύσει ως ένα κρυφό όπλο που δεν μπορεί να παρατηρηθεί αμέσως και προσδιορίζεται ως επιθετική στρατηγική του εχθρού. Έτσι, τα κράτη έχουν πραγματικά νόημα να καταφεύγουν σε στρατηγικές μετανάστευσης ως μη συμβατικό όπλο που μπορεί να τους βοηθήσει να επιτύχουν τους στόχους τους. Η εμφάνιση της σύγχρονης προσφυγικής κρίσης στην Ευρώπη καταδεικνύει σαφώς ότι ορισμένοι διεθνείς παίκτες προκαλούν, υποδαυλίζουν και, τελικά, χρησιμοποιούν αυτήν την κρίση για να επιτύχουν τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής τους.
Μετάφραση: Άννα Μανιάτη
Πηγή: IAC
