Αυτό είναι το λουλούδι που φύεται μόνο στον Όλυμπο
Στον Όλυμπο φύεται αποκλειστικά ένα μικρό μοβ λουλούδι, που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο. Το γιάνκεα (Jankaea heldreichii) είναι φυτό τοπικό, ενδημικό του Ολύμπου και μαζί με άλλα φυτά και λουλούδια συνθέτουν αυτή τη μοναδική ομορφιά του βουνού.
Η Jankaea Heldreichii είναι ένα περίφημο ενδημικό φυτό του Ολύμπου της οικογένειας των Γεσνεριιδών (Gesneriaceae).
Τα φυτά αυτής της οικογένειας αναπτύσσονται κυρίως στις τροπικές περιοχές –στην Ευρώπη απαντούν μόνο πέντε είδη- και θεωρούνται λείψανα της Τριτογενούς περιόδου, όταν το κλίμα ήταν θερμότερο και υγρότερο (η παρουσία του παραπέμπει σε μια εποχή που στην Ευρώπη επικρατούσε τροπικό κλίμα).
Για το λόγο αυτό η Jankaea Heldreichii θεωρείται εντελώς ξένο είδος προς την Ευρωπαϊκή χλωρίδα. Σε δυσπρόσιτα σημεία είναι άφθονο, αν και έχει περιορισμένη εξάπλωση.
Η Jankaea Heldreichii φύεται σε σκιερές και κάπως υγρές σχισμές ασβεστολιθικών βράχων (συνήθως βόρειας έκθεσης) που βρίσκονται κοντά σε ρέματα στις βόρειες και ανατολικές πλαγιές του βουνού, σε υψόμετρα μεταξύ 350 και 2400 μέτρων (πιο διαδεδομένη σε μεσαία υψόμετρα). Ανθίζει από τις αρχές ή τα μέσα Μαΐου, ενώ σε μεγάλα υψόμετρα μέχρι και τις αρχές του Αυγούστου.
Ανακάλυψη
Στις 28 Αυγούστου1851 ο Theodore Heldreich, μετά από την ανάβασή του στον Όλυμπο, έστειλε ένα γράμμα στο μέντορά του Pierre Edmond Boissier στη Γενεύη. Σε αυτό ανέφερε τα πιο ενδιαφέροντα φυτά που συνάντησε, ανάμεσά του και ένα Gesneriaceae, το οποίο βρήκε «par malheur seulement en fruits (δυστυχώς μόνο με καρπούς)». Ανθισμένο υλικό συνέλεξε τελικά ο Θεόδωρος Ορφανίδης μερικά χρόνια αργότερα.
Ο Boissier περιέγραψε αρχικά αυτό το είδος με το όνομα Haberlea Heldreichii, αλλά μερικά χρόνια αργότερα άλλαξε γνώμη και το μετέφερε στο καινούργιο γένος Jankaea, από το όνομα του Victor Janka, επιμελητή του ερμπαρίου (φυτολογίου) της Βουδαπέστης.
Προστασία
Η σπουδαιότητα αυτού του φυτού φαίνεται και από τις νομοθετικές πράξεις με τις οποίες προστατεύεται ή από τους καταλόγους σπάνιων ή απειλούμενων φυτών στους οποίους συμπεριλαμβάνεται:
Οδηγία 92/43 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας
Σύμβαση της Βέρνης (1979) για την Προστασία της Άγριας Ζωής και του Φυσικού Περιβάλλοντος
ΠΔ 67/81 του Ελληνικού Κράτους για την προστασία της άγριας πανίδας και χλωρίδας
Κόκκινος Κατάλογος Απειλούμενων Ειδών της Παγκόσμιας Ένωσης Προστασίας της Φύσης (με το χαρακτηρισμό «Σχεδόν Απειλούμενο»)
Παγκόσμιος κατάλογος των φυτικών ειδών που χρήζουν προστασίας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει προέρχονται κυρίως από την αύξηση των τουριστικών δραστηριοτήτων στην περιοχή και τη συλλογή του είδους.
Καλλιέργεια
Διάφοροι βοτανολόγοι ανά την υφήλιο έχουν καταφέρει να την καλλιεργήσουν με επιτυχία, όπως για παράδειγμα έγινε στο Βοτανικό Κήπο του Γκέτεμποργκ, όπου καλλιεργήθηκε σε ένα μεγάλο, προσανατολισμένο προς βορρά βράχο από τόφο, ο οποίος διατηρείται συνεχώς υγρός και σκεπάζεται το χειμώνα για να προστατευθεί από τη βαριά παγωνιά.
Πηγή: 1
