Η ιστορία του ουκρανικού, παραδοσιακού κεντήματος "Βισιβάνκα"
Η έγκυρη αμερικανική έκδοση του περιοδικού μόδας Vogue, έχει αναγνωρίσει το ουκρανικό εθνικό κέντημα ως trend της εποχής. Η βίβλος της μόδας Vogue, αναφέρει ότι το παραδοσιακό ουκρανικό ποίκιλμα δεν χρησιμοποιούν μόνο στις συλλογές τους οι γνωστοί οίκοι μόδας όπως ο Valentino, αλλά δοκιμάζουν επίσης διασημότητες και trendsetters. Για τους Ουκρανούς είναι απλά η ιστορία μας: Μυθολογία, θρησκεία, αρχαία τέχνη των προγόνων μας, η ψυχή του λαού μας. Και επιπλέον, στα κεντήματα είναι κρυπτογραφημένος ο γενετικός κώδικάς μας.
Γιατί, λοιπόν, το κέντημα με το μαγικό ποίκιλμά του, έχει γίνει τόσο δημοφιλές όχι μόνο στην πατρίδα του την Ουκρανία, αλλά και στο εξωτερικό;
Το κέντημα εμφανίστηκε πριν από πολύ καιρό και περνούσε από γενιά σε γενιά. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της παλαιολιθικής εποχής, ιδιαίτερα στο χωριό Μίζιν και σε άλλα παρόμοια χωριά της Περιφέρειας του Τσερνίγκιβ, καταμαρτυρούν την ύπαρξη του κεντήματος στα εδάφη της Ουκρανίας από εκείνη την περίοδο. Στους τάφους των πρώτων αιώνων μ.Χ., βρέθηκαν σε λείψανα, απομεινάρια μάλλινων ρούχων, διακοσμημένων με χρωματιστό κέντημα.
Άγνωστο είναι πότε ακριβώς το κέντημα βρέθηκε στην Ουκρανία. Με σιγουριά μπορούμε να πούμε μόνο για τα υλικά, πάνω στα οποία φιλοτεχνούσαν το κέντημα, όπως δέρμα, ύφασμα, τσόχα και μετάξι. Τα παλαιότερα ευρωπαϊκά πρωτότυπα, τα οποία είναι αποθηκευμένα στα μουσεία της Ευρώπης, ανήκουν στο V αιώνα, ενώ το ουκρανικό κέντημα εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων (τα καλύτερα εκθέματα που παρουσιάζονται είναι του ΧΙΧ αιώνα).
Οι ασημί πλάκες που βρέθηκαν στην περιοχή Τσερκάσι με τα στοιχεία των ανδρών, χρονολογούνται από τον V αιώνα. Η μελέτη τους έδειξε ταυτόσημα όχι μόνο τα ρούχα αλλά και το κέντημα της ουκρανικής εθνικής ενδυμασίας του XVIII-XIX αιώνα. Η εορταστική φορεσιά των Σκύθων ήταν πλούσια διακοσμημένη με χρυσά επιρράματα που απεικονίζουν γρύπες, λιοντάρια, ελάφια και μια ποικιλία από χρωματιστά δερμάτινα απλικέ, με διακοσμητικές ραφές.
Το κέντημα είναι γνωστό από την εποχή της Παλαιολιθικής εποχής - αρχές εξόρυξης του Ορείχαλκου, ακόμη και από τις φυλές του πολιτισμού της Τριπίλλια. Τα συνθετικά των στολιδιών που χρησιμοποιούσαν Τριπίλλτσοι, Σαρμάτες και Σκύθες, υπάρχουν και στο σύγχρονο εθνικό κέντημα.
Δυστυχώς, η διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου αποδείχθηκε μοιραία για πολλά έργα τέχνης: Οι φασίστες - ναζιστές και οι μπολσεβίκοι εισβολείς έκλεβαν τα μουσειακά εκθέματα και τις ιδιωτικές συλλογές όχι μόνο κατά την επίθεση σε ξένο έδαφος αλλά και σε φάση υποχώρησης από αυτό.
Ότι δεν προλάβαιναν να αποσπάσουν ή δεν μπορούσαν, κατέστρεφαν με πυρκαγιές, πυροβολισμούς και διέλυαν μαζί με τα κτίρια. Με τέτοια μοίρα δεν ήταν δυνατόν να σωθούν πολλά αντίτυπα των ουκρανικών τεχνών, συμπεριλαμβανομένων των κεντημάτων. Ωστόσο, δύο χρόνια μετά τον πόλεμο, στο Λβιβ ιδρύθηκε για πρώτη φορά στην Ουκρανία, το Εθνικό Ινστιτούτο εφαρμοσμένων και διακοσμητικών τεχνών, το οποίο βοήθησε στην αναβίωση της ουκρανικής τέχνης του κεντήματος.
