| sadowod.com | vivaspb.com |

Όταν το Κίεβο ήταν σαν μετάξι

Γράφτηκε από τον/την Admin2 . ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

Οι  Έλληνες έμποροι εμφανίστηκαν στο Κίεβο κατά τον ΙΧ αιώνα, όμως στον αριθμό των κατοίκων (καταγραφή) εισχώρησαν έναν αιώνα αργότερα, όταν ήρθαν από την Κριμαία ως συνοδεία του πρίγκιπα Βλαντιμίρ, ο οποίος ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Οι πρώτοι Μητροπολίτες του Κιέβου ήταν επίσης Έλληνες, όπως και οι τεχνίτες οι οποίοι έχτισαν τους ακόλουθους ναούς του Κιέβου: Δέκατα εκκλησία (εκκλησία Δεκατισμού), Αγία Σοφία του Κιέβου, Καθεδρικός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Λαύρα του Κιέβου. Η μεγάλη ελληνική κοινότητα ιδρύθηκε στο Podil (περιοχή του Κιέβου) μετά τον Ουκρανό-Πολωνικό πόλεμο, όπου οι Έλληνες έμποροι υποστήριξαν τον Μπογκντάν Χμελνίτσκι με την προμήθεια όπλων, τροφίμων, καθώς και δανείων σε μετρητά.
Μετά τη νίκη, ο Χέτμανος (Μπογκντάν Χμελνίτσκι) για να τους ευχαριστήσει και να τους το ανταποδώσει, τους επέτρεψε να αποκτήσουν δωρεάν γη, και τους απάλλαξε από τη φορολογία. Σήμερα τα ρούχα από μετάξι δεν αποτελούν έκπληξη. Όμως στο τέλος του XVII αιώνα, οι κάτοικοι του Κιέβου δεν ήταν ακόμα εξοικειωμένοι με αυτό το ύφασμα. Και όταν το 1700 ο Πέτρος ο Α 'εξέδωσε διάταγμα για τη φύτευση δασών με μουριές και την ανάπτυξη παραγωγής μεταξιού, οι Έλληνες ήταν εκείνοι που ανταποκρίθηκαν πρώτοι. Έφτιαξαν κήπους στο Podil και άρχισαν να πουλούν το ακατέργαστο μετάξι.
Το 1724, οι εκτροφείς Stepan Mihaylov και Ivan Derey (ονόματα και επίθετα πολλών Ελλήνων μεταναστών αρκετά σύντομα είχαν «ρωσοποιηθεί») αποφάσισαν να στραφούν από την καλλιέργεια πρώτων υλών στην παραγωγή των υφασμάτων, τα οποία γνώριζαν μεγάλη ζήτηση. Οι συνεργάτες άνοιξαν δύο εργοστάσια και έγιναν έτσι οι πρώτοι εγχώριοι παραγωγοί μεταξιού. Το επόμενο έτος, στο Podil, στη θέση του σημερινού λυκείου № 100 στην οδό Pokrovska, ιδρύθηκε η κρατική «Μεταξωτή Αυλή», που δημιούργησε κατά την πρώτη δεκαετία, 2,5 pood (1=16,3804964 κιλά) μετάξι.
Οι Έλληνες του Κιέβου θεωρούνται ειδικοί στις επιχειρήσεις μεταξωτών. Δεν αποτελεί έκπληξη τ, ότι το 1787, το κρατικό εργοστάσιο παραγωγής μεταξιού, δόθηκε στον έλεγχο του ηγέτη της αριστοκρατίας του Κιέβου Vasily Kapnist, Έλληνα στην καταγωγή. Έχοντας λάβει από το ταμείο του κράτους 10 χιλιάδες ρούβλια για την ανάπτυξη, επέκτεινε σημαντικά την παραγωγή. Έτσι, το μετάξι του Κίεβου διανεμήθηκε από το Podil και έχει ελληνικές ρίζες.
Μην μπερδεύετε τον Δήμαρχο με τους ψαράδες
Ο Έλληνας του Κιέβου Mikolay Tarnaviot, ο οποίος κατά το δεύτερο μισό του XVII αιώνα ασχολούνταν με εισαγωγικές-εξαγωγικές επιχειρήσεις (και ο οποίος, παρεμπιπτόντως, είχε τη μεγαλύτερη αυλή στο Podil), έφερε σε επαφή για πρώτη φορά την αριστοκρατία του Κιέβου με τα σπάνια για την εποχή «Βενετικά» γυαλιά και τις κυρίες της πόλης με γυάλινες χάντρες. Την ξύλινη Εκκλησία Pokrovskaya, την έχτισε για τις ανάγκες της οικογένειας (στο κτήμα του, με τα δικά του χρήματα) η χήρα του επιχειρηματία. Αντικαταστάθηκε το 1772 με πέτρινη, λειτουργεί έως σήμερα και θεωρείται ως ένα από τα κοσμήματα του Podil.
Το 1692 ο δήμαρχος του Κιέβου Petr Levkovich,  Έλληνας στην καταγωγή, έχτισε με δικά του έξοδα την εκκλησία του Αγίου Ηλία (οδός Pochayninskaya, 2). Τα εγγόνια του, ο Βασίλη και Ιωσήφ Gudima διετέλεσαν δήμαρχοι σε διαφορετικές χρονικές περιόδου, ενώ ο αδελφός τους Παύλος Gudima, ο εκατόνταρχος του Κιέβου, ανακαίνισε το 1755 την παθούσα από πυρκαγιά εκκλησία του Αγίου Ηλία, έφτιαξε το καμπαναριό και το ζεστό παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή.
Το όνομα του εμπόρου Astamatio Stimati εισήλθε στην ιστορία του Κιέβου, λόγω του γεγονότος ότι στο δικό του κτήμα χτίστηκε η ελληνική εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, η οποία μετατράπηκε το 1748 στο ελληνικό, Κιέβου- Σιναϊτικό αντρικό μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης (πλατεία Kontraktova, 2). Μεταξύ άλλων, ο μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντίνος, κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου (1783-1788), έπαιρνε την υποτροφία του και τη μερίδα φαγητού του ακριβώς από αυτό το μοναστήρι.
Πρόεδρος του Κιέβου (επικεφαλής του δημοτικού συμβουλίου της πόλης) ήταν για 16 χρόνια ο Έλληνας Georgiy Rybalskiy. Στις αρχές του ΧΙΧ αιώνα, έχτισε ένα διώροφο σπίτι από τούβλα στην περιοχή Pechersk. Ο δρόμος στον οποίο βρίσκεται το σπίτι πήρε το όνομά του ιδιοκτήτη του σπιτιού - Rybalskaya (ryba - ψάρι). Αυτή την ονομασία έχει διατηρήσει μέχρι και σήμερα, αν και λίγοι από τους κατοίκους του Κιέβου γνωρίζουν ότι δεν συνδέεται με την κατοικία των ψαράδων (γιατί, ας πούμε, οι γνώστες των καλαμιών και των διχτυών να εγκατασταθούν τόσο μακριά από τον ποταμό Δνείπερο;) αλλά με το όνομα του ανθρώπου που κυβερνούσε την πόλη διακόσια χρόνια πριν.
Στο τιμόνι της πόλης
Οι εκπρόσωποι της ελληνικής κοινότητας έχουν καθίσει επανειλημμένα στην κορυφή της πόλης μας. Πρόεδροι του Κιέβου, εκτός από Georgiy Rybalskiy, ήταν επίσης ο Pavlos Voynich (πάνω από 16 χρόνια - 1735-1751), και ο Filipp Lakerda (1813-1814). Ο ζυθοποιός Ivan Tolly, επίτιμος πολίτης του Κιέβου, ήταν την περίοδο 1884-1887 επικεφαλής του δημοτικού συμβουλίου της πόλης. Εξελέγη ως δήμαρχος για δεύτερη θητεία, αλλά αρνήθηκε.
Επίτιμος πολίτης του Κιέβου ήταν και ο Lev Tomara, ο κυβερνήτης του Κιέβου για 13 χρόνια (1885-1898). Ήταν, επίσης, επίτιμο, εφ όρου ζωής, μέλος της επαρχιακής κηδεμονίας των ορφανοτροφείων του Κιέβου.
Επίσης, ο Michael Katakazi, εγγονός του διάσημου Έλληνα μετανάστη Πρίγκιπα Κωνσταντίνου Υψηλάντη, υπηρέτησε με επιτυχία ως κυβερνήτης του Κίεβου το διάστημα 1868-1871.
«Αυτός σίγουρα δεν χρειάζεται τα χρήματα...»
Ο πιο διάσημος Έλληνας του Κιέβου ήταν ίσως ο Ivan Fundukley. Διορίζοντας τον εκατομμυριούχο στη θέση του κυβερνήτη της πόλης, ο αυτοκράτορας Νικόλαος Α΄ παρατήρησε: «Αυτός σίγουρα δεν έχει ανάγκη από χρήματα - τα δικά του δεν ξέρει τι να τα κάνει». Πράγματι, ο Fundukley, ο οποίος ηγήθηκε της πόλης για 13 χρόνια, από το 1839 έως το 1852, όχι μόνο δεν έπαιρνε μίζες, αλλά και τους υφισταμένους τουμ τους είχε ξεμάθει από αυτά. Και ακόμα περισσότερο,  συχνά λειτούργησε ως ευεργέτης, δωρίζοντας αφιλοκερδώς χρήματα από την τσέπη του για τις ανάγκες της πόλης.
Έτσι, με δική του πρωτοβουλία και με δικά του χρήματα, ο Fundukley έχτισε ένα σιντριβάνι με πισίνα, το οποίο διακοσμεί την σημερινή Ευρωπαϊκή πλατεία, ανακαίνισε την Κάθοδο του Αγίου Ανδρέα, επιστρώνοντάς τη με πλάκες, έχτισε κάμποσα κτίρια και βοηθούσε τα ορφανοτροφεία και τα νοσοκομεία. Το 1845, όταν η πλημμύρα του Δνείπερου είχε κατακλύσει ολόκληρο το Podil και ένα κομμάτι του Obolon, ο κυβερνήτης συντηρούσε με δικά του έξοδα τις πληγείσες πολύτεκνες οικογένειες. Το 1860, ίδρυσε το πρώτο στην Ρωσική Αυτοκρατορία γυμνάσιο των γυναικών του Κίεβου, δωρίζοντας το δικό του διώροφο πέτρινο σπίτι με υπόστεγο ενώ έδινε για τις ανάγκες του 1.200 ρούβλια ανά έτος.
Ο Fundukley έγραψε τρεις ογκώδεις περιγραφές του Κιέβου και της επαρχίας, οι οποίες δημοσιεύθηκαν με έξοδα του συγγραφέα. Τα έργα αυτά εκτιμώνται ιδιαίτερα από τους συγχρόνους του, ενώ ο κυβερνήτης εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών. Δεκαεπτά χρόνια μετά, όταν ο Fundukley παραιτήθηκε από τη θέση του και άφησε την πόλη μας, βραβεύτηκε με τον τίτλο Επίτιμο Πολίτη από τους ευγνώμονες κάτοικους του Κιέβου, οι οποίοι έδωσαν επίσης το όνομα του σε μια οδό, ενώ το Δημοτικό Συμβούλιο Κίεβου είχε σκοπό να ανεγείρει ένα μνημείο για αυτόν. Αλίμονο, αυτή η μεγάλη πρόθεση από τους πατέρες της πόλης δεν έχει ακόμη τεθεί σε εφαρμογή...Είναι λυπηρό το γεγονός ότι το 1992, όταν είχε συζητηθεί το θέμα της μετονομασίας της οδού του Λένιν, ποτέ δεν επέστρεψε στο ιστορικό όνομα - Fundukleyevskaya. Μήπως είναι καιρός να αποτίσουμε φόρο τιμής στον κυβερνήτη, που έκανε τόσα πολλά για την πόλημας, και να φτιαχτεί ένα μνημείο, το οποίο του αξίζει εδώ και καιρό;
Δεν είναι θέμα η ποσότητα
Μετά τη νίκη της Ελληνικής Εθνικής Επανάστασης και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας το 1830, οι Έλληνες του Κιέβου άρχισαν να επιστρέφουν στην ιστορική πατρίδα τους. Ήδη από το 1874, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πρώτης απογραφής της πόλης, μόλις 87 Έλληνες παρέμειναν στο Κίεβο, δηλαδή το 0,07% του συνόλου των κατοίκων.
Ωστόσο, οι ιστορικοί πιστεύουν ότι στην πραγματικότητα, εκπρόσωποι της ελληνικής κοινότητας στο Κίεβο, υπήρχαν πέντε φορές περισσότεροι. Στην απογραφή η εθνικότητα καθορίστηκε από τη γνώση της μητρικής γλώσσας, όμως πολλοί Έλληνες είχαν «ρωσοποιηθεί». Έτσι τους κατέγραφαν ως Ρώσους. Παρόλα αυτά, οι Έλληνες συνέχισαν να διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο στη ζωή της πόλης.
Το πρώτο ακτινολογικό ιατρείο στο Κίεβο ιδρύθηκε από τον καθηγητή του Πανεπιστήμιου του Κιέβου Frants Stefanis, ενός επιστήμονα με ευρωπαϊκή φήμη. Ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε σε διαλέξεις τον προτζέκτορα-προβολέα (για να προβάλει το θέμα του σε εικόνες).
Το κτίριο της παρούσης «Okhmatdet» κατασκεύασε ένας αξιόλογος αρχιτέκτονας, ονόματι Michael Artynov. Το πνευματικό τέκνο του, στυλιζαρισμένο ως παραμυθένιος πύργος, είναι το Λαϊκό Κτίριο Lukyanovsky, ενώ το κτίριο του Προξενείου της Πολωνίας στην οδό Bogdan Hmelnitskiy και πολλά άλλα, εξακολουθούν να κοσμούν την πόλη.
Ένας φοιτητής της νομικής στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου, ονόματι Nikolay Xarito, έγραψε ένα από τα πιο διάσημα τραγούδια των αρχών του εικοστού αιώνα, τα «Χρυσάνθεμα» (αργότερα το ευρύ κοινό το αναγνώριζε ως «Μαράθηκαν εδώ και καιρό»).
Ένας άλλος απόγονος των θρυλικών Ελλήνων έγραψε μια λαμπρή σελίδα στην ιστορία, όχι μόνο του Κιέβου, αλλά ολόκληρης της Ουκρανίας. Στις 27 Νοεμβρίου του 1918, στις 6.00 μμ, στη διασωθείσα μέχρι σήμερα οικογενειακή κατοικία, στην οδό Yaroslav Val, 36, άνοιξε η γενική συνέλευση της Ουκρανικής Ακαδημίας Επιστημών. Ο πρώτος πρόεδρός της εξελέγη ομόφωνα και ήταν ο ακαδημαϊκός Vladimir Vernadsky, απόγονος του Έλληνα της Κωνσταντινούπολης Hristofor Konstantinovich. Αυτό έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη της επιστήμης Ουκρανίας, η οποία έδωσε στην πόλη και στον κόσμο πολλά διάσημα ονόματα.
Μετάφραση: Ιωάννα Τελιανίδη 
Πηγή: bigkiev.com.ua